Cybersecurity Hà Nội 2025: SME đang đứng trước nguy cơ nào?

Trong bối cảnh kinh tế số bùng nổ, chuyển đổi số đã trở thành điều kiện bắt buộc với doanh nghiệp tại Hà Nội. Tuy nhiên, tốc độ số hoá càng nhanh thì nguy cơ an ninh mạng càng lớn. Đặc biệt, khối doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) – chiếm hơn 97% tổng số doanh nghiệp trên địa bàn – lại là nhóm dễ bị tấn công nhất vì hạn chế về ngân sách, nhân sự kỹ thuật và quy trình bảo mật. Bước sang 2025, câu hỏi “SME Hà Nội đang đối mặt với nguy cơ nào?” trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.

1. Tấn công ransomware nhắm vào SME gia tăng mạnh

Trong vài năm gần đây, ransomware trở thành mối đe doạ phổ biến nhất đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Hacker thường không nhắm vào các tập đoàn lớn, nơi có hệ thống bảo mật phức tạp, mà lựa chọn SME – nhóm có cấu hình máy chủ yếu, không có đội ngũ IT chuyên trách và thiếu chính sách sao lưu. Tại Hà Nội, nhiều doanh nghiệp giáo dục, F&B, bán lẻ, logistics đã ghi nhận tình trạng bị mã hoá dữ liệu, dẫn đến ngừng hoạt động từ 3–7 ngày.

Điều nguy hiểm là ransomware hiện nay không chỉ mã hoá hệ thống mà còn đánh cắp dữ liệu trước khi tấn công. Điều này khiến SME không chỉ mất quyền truy cập mà còn đứng trước nguy cơ lộ thông tin khách hàng, hợp đồng và dữ liệu tài chính. Với các doanh nghiệp đang vận hành chủ yếu bằng CRM, cloud hoặc POS, việc bị gián đoạn một ngày cũng gây thiệt hại nặng nề về doanh thu.

2. Nguy cơ rò rỉ dữ liệu khách hàng từ nhân viên hoặc quy trình nội bộ

Không phải mọi rủi ro an ninh mạng đều đến từ bên ngoài. Một trong những thách thức lớn nhất của SME Hà Nội là lỗ hổng nội bộ – đặc biệt trong bối cảnh nhân sự thay đổi liên tục và mô hình hybrid (kết hợp làm việc tại văn phòng và từ xa) trở nên phổ biến.

Nhiều doanh nghiệp không có quy trình phân quyền truy cập rõ ràng: nhân viên sale, marketing, vận hành đều có thể xem toàn bộ dữ liệu khách hàng. Điều này khiến rủi ro sao chép, chia sẻ hoặc bán dữ liệu rất dễ xảy ra. Một số ngành nhạy cảm như giáo dục, thẩm mỹ, bất động sản… càng dễ bị ảnh hưởng khi danh sách khách hàng thường xuyên bị đánh cắp rồi chuyển cho đối thủ.

Rủi ro này càng nghiêm trọng khi nhiều SME sử dụng phần mềm miễn phí, công cụ không rõ nguồn gốc hoặc lưu trữ dữ liệu qua Google Sheet – vốn không được bảo vệ bằng các lớp bảo mật nâng cao.

3. Lừa đảo AI và deepfake bùng nổ: SME thành mục tiêu dễ bị dẫn dụ

Năm 2025 chứng kiến sự xuất hiện của hàng loạt vụ lừa đảo deepfake tinh vi nhắm vào doanh nghiệp. Tại Hà Nội, nhiều chủ doanh nghiệp hoặc kế toán đã nhận được cuộc gọi video với hình ảnh và giọng nói giống hệt lãnh đạo công ty, yêu cầu chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin quan trọng.

SME, vốn không có quy trình xác thực nội bộ rõ ràng, dễ trở thành nạn nhân của hình thức lừa đảo này. Các mô hình deepfake hiện có thể tạo ra video chỉ từ 10 giây mẫu giọng nói – nghĩa là bất kỳ ai công khai phát biểu, livestream hay xuất hiện trong video đều có thể bị giả mạo.

Không ít doanh nghiệp đã mất hợp đồng, mất tiền hoặc lộ thông tin vì tin vào những cuộc gọi “giống thật như đúc”. Đây sẽ là rủi ro lớn nhất trong giai đoạn 2024–2026 khi AI phát triển vượt tốc độ nhận thức của nhiều doanh nghiệp.

4. Website và cloud bị tấn công do cấu hình bảo mật yếu

Doanh nghiệp Hà Nội giai đoạn 2020–2025 bùng nổ nhu cầu xây dựng website, landing page và chuyển sang lưu trữ cloud. Tuy nhiên, phần lớn SME sử dụng dịch vụ giá rẻ, không được cấu hình bảo mật bài bản.

Các lỗi phổ biến bao gồm:

• Website không có tường lửa (WAF)
• Mã nguồn cũ, plugin không cập nhật
• Cloud không giới hạn IP truy cập
• Tài khoản quản trị dùng chung
• Mật khẩu yếu hoặc lặp lại trên nhiều nền tảng

Hệ quả là doanh nghiệp dễ bị DDoS, chèn mã độc, thay đổi nội dung hoặc đánh cắp dữ liệu qua lỗ hổng cloud. Một số doanh nghiệp F&B hoặc dịch vụ tại Hà Nội từng bị “deface” website, khiến khách hàng không truy cập được và mất uy tín nghiêm trọng.

5. Hệ thống POS, thiết bị IoT và camera trở thành “cửa sau” cho hacker

Một nguy cơ ít được nhắc đến nhưng vô cùng phổ biến là tấn công vào thiết bị IoT – bao gồm camera, máy chấm công, máy tính tiền POS hoặc router Wi-Fi. Nhiều SME Hà Nội dùng thiết bị giá rẻ, cấu hình mặc định, không đổi mật khẩu, thậm chí để công khai kết nối Internet.

Hacker có thể xâm nhập từ những thiết bị nhỏ nhất: Camera an ninh, Máy POS của cửa hàng, Router Wi-Fi khách hàng dùng chung, Thiết bị lưu trữ NAS không bảo mật. Một khi hacker đã xâm nhập vào mạng nội bộ, họ có thể theo dõi hoạt động, đánh cắp dữ liệu hoặc cài mã độc mà doanh nghiệp không hề hay biết. Điều đáng lo là SME hầu như không có quy trình kiểm tra an toàn thiết bị định kỳ.

6. Doanh nghiệp phụ thuộc vào AI nhưng không có lớp bảo mật tương ứng

Sự bùng nổ của AI trong marketing, chăm sóc khách hàng, viết nội dung và phân tích dữ liệu khiến SME tại Hà Nội sử dụng hàng loạt nền tảng AI miễn phí hoặc ít kiểm chứng. Khi doanh nghiệp nhập liệu khách hàng, tài liệu nội bộ, chiến lược kinh doanh… vào các mô hình AI không rõ nguồn gốc, nguy cơ rò rỉ dữ liệu là rất lớn.

Ngoài ra, chatbot AI hoặc hệ thống automation thiếu bảo mật có thể bị lợi dụng để: Trích xuất dữ liệu khách hàng, gửi tin nhắn sai lệch, tự động spam vào hệ thống nội bộ, đánh cắp nội dung trong pipeline marketing. AI mang lại lợi ích lớn nhưng cũng mở ra một “mặt trận mới” mà SME chưa có kinh nghiệm xử lý.

7. Rủi ro từ việc thiếu quy trình ứng phó sự cố

Nguy cơ lớn nhất với SME không phải là hacker, mà là việc không biết phải làm gì khi sự cố xảy ra. Rất nhiều doanh nghiệp tại Hà Nội vẫn chưa có kế hoạch phản ứng sự cố (Incident Response Plan), không có người phụ trách an ninh mạng, thậm chí không có hệ thống sao lưu tự động. Vì thiếu quy trình, khi bị tấn công, họ thường xử lý theo cảm tính: tắt hệ thống đột ngột, xoá file bị mã hoá, khởi động lại server, tự ý sửa dữ liệu hoặc bỏ qua việc ghi log quan trọng. Những hành động này không những không giải quyết vấn đề mà còn khiến thiệt hại nặng nề hơn, làm giảm khả năng điều tra và phục hồi. Không ít SME mất toàn bộ dữ liệu, không thể khôi phục sổ sách, lịch sử giao dịch hay thông tin khách hàng – dẫn đến việc buộc phải đóng cửa vì không thể tiếp tục vận hành.

8. Vậy SME Hà Nội cần làm gì trước các nguy cơ năm 2025?

Ở giai đoạn này, SME không nhất thiết phải đầu tư những hệ thống bảo mật đắt đỏ hay phức tạp; điều quan trọng hơn là bắt đầu từ những bước đúng và thực tế. Doanh nghiệp cần xây dựng chính sách phân quyền rõ ràng để hạn chế rủi ro từ nội bộ, đồng thời thiết lập cơ chế sao lưu dữ liệu tự động với nhiều lớp bảo vệ để đảm bảo có thể khôi phục khi xảy ra sự cố. Việc cập nhật thiết bị và phần mềm định kỳ, sử dụng nền tảng cloud uy tín và bắt buộc xác thực đa lớp (MFA) cũng giúp giảm đáng kể nguy cơ bị tấn công. Bên cạnh đó, website nên được kiểm tra bảo mật định kỳ mỗi sáu tháng, và nhân sự cần được tập huấn để nhận diện các hình thức lừa đảo tinh vi sử dụng AI. Cuối cùng, SME phải có quy trình ứng phó sự cố rõ ràng để phản ứng nhanh và đúng cách khi bị tấn công. Trong mọi trường hợp, ưu tiên lớn nhất vẫn là củng cố an ninh nội bộ, quản lý dữ liệu khách hàng và bảo mật vận hành – ba điểm yếu phổ biến nhất khiến các SME Hà Nội dễ trở thành mục tiêu của tội phạm mạng.

Kết luận

Năm 2025 là thời điểm bản lề của an ninh mạng tại Hà Nội. Khi kinh doanh dựa trên dữ liệu ngày càng phổ biến, SMEs chính là mục tiêu ưu tiên của hacker vì cấu trúc bảo mật yếu và thiếu nhân sự chuyên trách. Những rủi ro như ransomware, lộ dữ liệu, deepfake, xâm nhập cloud hay tấn công thiết bị IoT không còn là nguy cơ xa vời mà đang diễn ra hằng ngày. SME Hà Nội chỉ có thể phát triển bền vững nếu xem cybersecurity là một phần của chiến lược, không phải một khoản chi “để đó”. Doanh nghiệp nào bảo vệ được dữ liệu, doanh nghiệp đó bảo vệ được tương lai.