Du học tại chỗ (Local Study Abroad): Xu hướng mới của sinh viên Hà Nội khi chi phí du học nước ngoài tăng cao.

Giấc mơ Mỹ, giấc mơ Úc hay những tấm vé thông hành đến Châu Âu từ lâu đã là đích đến mặc định của các gia đình khá giả tại Hà Nội. Nhưng bước sang năm 2025, khi tỷ giá ngoại tệ leo thang chóng mặt, chi phí sinh hoạt tại các nước phương Tây tăng phi mã và nỗi lo về bất ổn địa chính trị, nhiều bậc phụ huynh thủ đô đang phải "quay xe" trong toan tính. Một làn sóng mới mang tên "Du học tại chỗ" đang trỗi dậy mạnh mẽ. Không còn là phương án "dự phòng" (Plan B), các ngôi trường quốc tế ngay tại Ecopark, Ocean Park hay Ba Đình đang trở thành lựa chọn ưu tiên (Plan A) của giới tinh hoa Hà thành.

Cách đây 5 năm, nếu một học sinh trường Ams hay Chuyên Ngữ chọn học đại học trong nước, đó có thể bị coi là một bước lùi hoặc "không đủ hồ sơ để đi Tây". Nhưng định kiến đó đã lỗi thời. Sự xuất hiện của những đại học tiêu chuẩn quốc tế với cơ sở vật chất triệu đô và chương trình chuyển giao nguyên bản đã định nghĩa lại khái niệm du học: Tại sao phải đi xa để lấy bằng quốc tế, khi bạn có thể nhận nó ngay tại Hà Nội với chi phí chỉ bằng 1/3?

Cú sốc chi phí và sự thức tỉnh của các nhà đầu tư giáo dục (Phụ huynh)

Du học nước ngoài chưa bao giờ đắt đỏ đến thế.

• Tỷ giá: Đồng USD và AUD liên tục lập đỉnh mới so với VND khiến ngân sách dự kiến của nhiều gia đình bị đội lên 15-20% chỉ sau một đêm.

• Lạm phát sinh hoạt phí: Giá thuê nhà tại Melbourne, Sydney hay London đang ở mức khủng hoảng. Một du học sinh chia sẻ tiền thuê phòng share đã ngốn hết 1.500 - 2.000 AUD/tháng, chưa kể tiền ăn.
• Học phí tăng: Các trường đại học phương Tây liên tục tăng học phí cho sinh viên quốc tế để bù đắp thâm hụt ngân sách.

Đối với các ông bố bà mẹ Hà Nội – những người nổi tiếng là nhà đầu tư sắc sảo – bài toán ROI (Return on Investment - Tỷ suất hoàn vốn) được đặt lên bàn cân. Bỏ ra 5-7 tỷ đồng cho 4 năm học ở Mỹ để con về nước làm lương 15 triệu, hay bỏ ra 1-2 tỷ học tại Việt Nam để con ra trường vẫn có bằng cấp tương đương và dư ra 5 tỷ làm vốn khởi nghiệp?

Bản đồ "Du học tại chỗ" của Hà Nội: Đẳng cấp và Đa dạng

Hà Nội và các vùng lân cận đang hình thành một hệ sinh thái giáo dục quốc tế cực kỳ sôi động, đáp ứng khẩu vị đa dạng của các gia đình:

• Nhóm "Elite" (Tinh hoa): VinUni (Vinhomes Ocean Park) Với mức học phí gần 1 tỷ đồng/năm (chưa trừ học bổng), VinUni định vị mình ở phân khúc siêu cao cấp, cạnh tranh trực tiếp với các trường Ivy League. Hợp tác chiến lược với Cornell và Penn (Mỹ), cơ sở vật chất "như phim Hollywood", đây là lựa chọn của những gia đình muốn con cái gia nhập tầng lớp tinh hoa mới của Việt Nam ngay từ ghế nhà trường.

• Nhóm "British Standard" (Chuẩn Anh): BUV (Ecopark) British University Vietnam (BUV) với campus triệu đô tại Ecopark thu hút mạnh mẽ nhóm học sinh muốn lấy bằng của Đại học London hay Staffordshire. Môi trường xanh, biệt lập và đậm chất Anh quốc là điểm cộng lớn.
• Nhóm "Global Citizen" (Công dân toàn cầu): RMIT (Cơ sở Hà Nội), Swinburne, Greenwich RMIT vẫn là "tượng đài" về danh tiếng và mạng lưới cựu sinh viên (Alumni). Trong khi đó, Swinburne hay Greenwich (hệ liên kết) cung cấp lựa chọn kinh tế hơn với chương trình chuyển giao 100% từ trường mẹ.

Tại sao Sinh viên Hà Nội ngày càng "mê" học trong nước?

Không chỉ vì bố mẹ muốn tiết kiệm, chính bản thân Gen Z Hà Nội cũng tìm thấy những lợi ích thực tế từ mô hình này:

1. "Networking" sớm tại thị trường nội địa

Đây là yếu tố quan trọng nhất. Du học sinh về nước thường gặp cú sốc văn hóa ngược (Reverse Culture Shock) và mất kết nối (Lost connection). Họ không có bạn bè trong ngành, không hiểu luật chơi của thị trường Việt Nam. Ngược lại, sinh viên học quốc tế tại Hà Nội vừa có tư duy toàn cầu (tiếng Anh, kỹ năng mềm), vừa có sự am hiểu địa phương (Local Insight). Những người bạn ngồi cùng lớp hôm nay chính là đối tác, là CEO, là khách hàng của họ tại Việt Nam trong 5 năm tới. Mạng lưới quan hệ này là vô giá.

2. Trải nghiệm sống "Sang chảnh" hơn

Với cùng một số tiền sinh hoạt phí (ví dụ 20 triệu/tháng):

• Ở London/Sydney: Bạn sống chật vật, ở ghép, ăn đồ fastfood và hạn chế chi tiêu.
• Ở Hà Nội: Bạn sống như một "ông hoàng". Thuê chung cư cao cấp (Vinhomes, Masteri), đi GrabCar, ăn uống nhà hàng và du lịch cuối tuần thoải mái. Chất lượng cuộc sống vật chất (Quality of Life) rõ ràng cao hơn hẳn.

3. Sự an tâm về tâm lý (Mental Health)

Đại dịch Covid-19 đã thay đổi tâm lý của nhiều gia đình. Việc con cái ốm đau, gặp rủi ro ở nước ngoài mà bố mẹ không thể sang ngay là nỗi ám ảnh. Học tại Hà Nội, sáng đi học, tối về ăn cơm mẹ nấu (hoặc cuối tuần về thăm nhà), sự gắn kết gia đình và điểm tựa tinh thần vững chắc giúp sinh viên tránh được các vấn đề trầm cảm, cô đơn thường thấy ở du học sinh xa nhà.

Mặt trái: Liệu có phải là "Du học" thực sự?

Tuy nhiên, bức tranh không chỉ toàn màu hồng. Du học tại chỗ vẫn có những hạn chế chí mạng mà phụ huynh cần cân nhắc:

1. Thiếu hụt "Cú sốc văn hóa" (Cultural Shock) Du học không chỉ là học kiến thức, mà là học cách sinh tồn. Việc bị ném vào một môi trường hoàn toàn xa lạ, khác biệt ngôn ngữ và văn hóa giúp con người trưởng thành vượt bậc về bản lĩnh. Học tại Hà Nội, dù trường Tây đến đâu, bước ra khỏi cổng trường vẫn là... quán trà đá, vẫn là tiếng Việt. Sinh viên mất đi cơ hội để rèn luyện sự độc lập và khả năng thích nghi tuyệt đối.

2. Bẫy "Bình Tây rượu ta" Môi trường trong trường là tiếng Anh, nhưng 99% sinh viên là người Việt. Giờ giải lao, giờ làm việc nhóm, các em vẫn có xu hướng nói tiếng Việt cho nhanh. Điều này khiến khả năng phản xạ ngoại ngữ và tư duy đa văn hóa (Cross-cultural mindset) không thể sắc bén như khi học tại nước ngoài – nơi bạn buộc phải làm việc với người Ấn, người Hoa, người Âu.

3. Sự công nhận của nhà tuyển dụng Dù bằng cấp là như nhau (trên giấy tờ), nhưng trong mắt một số nhà tuyển dụng khó tính hoặc các tập đoàn đa quốc gia (MNCs), hồ sơ của một du học sinh "xịn" (đã từng sống và làm việc ở nước ngoài) vẫn có một sức nặng vô hình nào đó về sự trải đời và tư duy mở.

Kết luận

"Du học tại chỗ" không phải là một trào lưu tạm thời, mà là sự dịch chuyển tất yếu của nền giáo dục đại học Việt Nam theo hướng hiện đại hóa. Nó cung cấp một lựa chọn thực dụng và hiệu quả cho tầng lớp trung lưu Hà Nội.

Với các bạn trẻ, hãy nhớ rằng: Địa điểm học (Location) không quan trọng bằng thái độ học (Attitude). Dù học ở Harvard hay ở VinUni, nếu bạn giữ tư duy ỷ lại, bạn vẫn sẽ thất bại. Ngược lại, nếu biết tận dụng cơ sở vật chất 5 sao và chương trình quốc tế ngay tại sân nhà để mài giũa bản thân, bạn hoàn toàn có thể trở thành công dân toàn cầu mà không cần phải cầm hộ chiếu bước lên máy bay.

Quyết định đi hay ở, giờ đây không còn là chuyện "oai" hay không, mà là chuyện "Hiệu quả đầu tư".